صلح‌یاران می‌توانند پیش از بروز اختلاف، مانع شکل‌گیری تنش شوند

صلح‌یاران به‌عنوان بازوان مردمی دستگاه قضایی نقش مهمی در کاهش ورودی پرونده‌ها به محاکم دارند؛ آنها با گفت‌و‌گو، میانجی‌گری و ترویج فرهنگ صلح و سازش، می‌کوشند پیش از آن‌که اختلافی به شکایت رسمی بینجامد، تنش‌ها را در نطفه حل کنند. خبرگزاری میزان – یکی از سیاست‌های مهم قوه قضاییه در سال‌های اخیر، کاهش جمعیت کیفری و جلوگیری از ورود زندانیان جرایم سبک و مالی به زندان است. یکی از مؤثرترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌ها برای تحقق این هدف، گسترش فرهنگ صلح و سازش و بهره‌گیری از ظرفیت صلح‌یاران در حل اختلافات است.
سازش به‌عنوان یک راهکار مسالمت‌آمیز، از اتلاف وقت و صرف هزینه زیاد جلوگیری می‌کند و زمانی که افراد می‌خواهند به اختلافات خود پایان دهند و از اقامه دعوی و مراجعه به دادگاه پرهیز کنند، بهترین مسیر است. از همین‌رو، فرهنگ‌سازی برای ترویج صلح و سازش در جامعه باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
در سند تحول و تعالی قوه قضاییه نیز ایجاد و تقویت نهاد صلح و سازش به‌عنوان یکی از محور‌های اساسی مطرح شده است. در همین راستا، ستاد ملی صبر با هدف هم‌افزایی ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و مردمی در مسیر گسترش صلح فعالیت می‌کند و با همکاری صلح‌یاران در سراسر کشور، بسیاری از دعاوی را پیش از ورود به دستگاه قضایی به سازش منتهی می‌سازد.
در ادامه، خبرنگار میزان در گفت‌و‌گو با تعدادی از صلح‌یاران فعال استان خراسان جنوبی به بررسی دیدگاه‌ها و تجربه‌های آنان در زمینه گسترش فرهنگ صلح پرداخته است.
تجربه بیش از دو دهه میانجی‌گری در محلات
محمدرضا مالکی، صلح‌یار استان خراسان جنوبی در گفت‌و‌گو با میزان اظهار کرد: تا یک ماه قبل رئیس واحد دانشگاه ملی مهارت استان خراسان جنوبی بودم و اکنون پس از بازنشستگی، به جمع پیشکسوتان پیوسته‌ام.
وی افزود: اگرچه به‌صورت رسمی حدود چهار سال است که به‌عنوان صلح‌یار با مجموعه دادگستری همکاری می‌کنم، اما به شکل غیررسمی بیش از ۲۰ سال است در مسیر صلح و میانجی‌گری فعال هستم. با توجه به نوع شغلم و ارتباطی که با جوانان و اهالی محل داشتم، از دهه ۷۰ تاکنون بسیاری از مردم برای حل اختلافات خانوادگی و اجتماعی به بنده مراجعه می‌کردند.
مالکی با بیان اینکه «راه صلح‌یاری بسیار بهتر از مراجعه به دادگاه است» گفت: در فرهنگ اسلامی و سنت ایرانی همواره بزرگان و معتمدان محلی نقش واسطه‌گری و ایجاد صلح را برعهده داشتند و اجازه نمی‌دادند فضای اختلاف به محیط‌های قضایی و رسمی کشیده شود. امروز نیز احیای این فرهنگ اصیل می‌تواند بسیاری از مشکلات اجتماعی را حل کند.
وی تصریح کرد: مردم معمولاً به صلح‌یاران اعتماد دارند، چون آنها را از نزدیک می‌شناسند و می‌دانند هدف‌شان تنها ایجاد سازش و رضایت طرفین است. در حالی که در فضای دادگاه ممکن است افراد گارد بگیرند یا برای دفاع از خود واقعیت‌ها را پنهان کنند، اما در یک گفت‌وگوی دوستانه با فردی مورد اعتماد، راحت‌تر می‌توان به تفاهم رسید.
این صلح‌یار با اشاره به اهمیت معرفی رسمی صلح‌یاران خاطرنشان کرد: هنوز بسیاری از مردم از وجود نهاد صلح‌یاری اطلاع کافی ندارند. به نظر من لازم است قوه قضاییه با برنامه‌ریزی جدی‌تر، صلح‌یاران را به‌طور رسمی به مردم معرفی کند تا افراد بدانند پیش از طرح شکایت در دادگاه می‌توانند به صلح‌یاران مراجعه کرده و حتی از بروز اختلاف جلوگیری کنند.
مالکی همچنین بر ضرورت آموزش مستمر صلح‌یاران تأکید کرد و گفت: با توجه به گستردگی مسائل اجتماعی و حقوقی، لازم است هر شش ماه یک‌بار دوره‌های آموزشی برگزار شود تا صلح‌یاران به‌ویژه کسانی که رشته تحصیلی‌شان حقوقی نیست، با آخرین دستورالعمل‌ها و روش‌های میانجی‌گری آشنا شوند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: خوشبختانه در محل فعالیت ما، چند نفر از همکاران صلح‌یار دارای تحصیلات حقوقی هستند و این همکاری جمعی باعث ارتقای کیفیت کار و افزایش موفقیت در برقراری صلح شده است.
آموزش مستمر، نیاز اساسی صلح‌یاران
غلامحسین نخعی، صلح‌یار خراسان جنوبی در گفت‌و‌گو با میزان با اشاره به سابقه فعالیت خود اظهار کرد: شغل اصلی بنده فرهنگی است. سال‌ها معلم بودم و پس از آن در دانشگاه فرهنگیان به‌عنوان مدیر فرهنگی فعالیت داشتم. پس از بازنشستگی و با توجه به علاقه‌ام به کار‌های فرهنگی و اجتماعی، وارد حوزه صلح‌یاری شدم.
وی افزود: با توجه به اینکه رشته تحصیلی‌ام فقه و حقوق بود و سابقه همکاری با کانون سلامت و فعالیت به‌عنوان خادم‌یار رضوی را داشتم، مسیر فعالیت در حوزه صلح و سازش برایم هموار شد. اکنون حدود پنج سال است که به‌عنوان صلح‌یار فعالیت می‌کنم.
نخعی با بیان اینکه صلح‌یاران نقش مهمی در کاهش اختلافات خانوادگی دارند، گفت: ما دوره‌های آموزشی لازم را گذرانده و کارت ضابط قضایی دریافت کرده‌ایم. در بسیاری از موارد، برای حل اختلافات خانوادگی به منازل افراد مراجعه می‌کنیم و با گفت‌و‌گو و مشاوره، میان طرفین آشتی برقرار می‌کنیم.
وی ادامه داد: تاکنون موارد متعددی از اختلافات میان زوجین را با گفت‌و‌گو و حضور در منازل آنها حل کرده‌ایم. این کار هرچند سخت و پرچالش است، اما احساس رضایت و آرامشی که پس از آشتی میان افراد ایجاد می‌شود، ارزش آن را چند برابر می‌کند.
صلح‌یار خراسان جنوبی با تأکید بر اهمیت آموزش در این حوزه گفت: در روند کار، نیاز است که صلح‌یاران با قوانین و مقررات روز کشور آشنایی کامل داشته باشند. برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه حقوق و مهارت‌های ارتباطی می‌تواند به افزایش توان علمی و عملی صلح‌یاران کمک شایانی کند.
وی در پایان تصریح کرد: فعالیت در حوزه صلح و سازش علاوه بر نیاز به دانش حقوقی، به صبر، تجربه و عشق به مردم نیز وابسته است. امیدوارم با حمایت دستگاه‌های مرتبط، زمینه برای گسترش آموزش و توانمندسازی صلح‌یاران بیش از پیش فراهم شود.
صلح‌یاران، حلقه اتصال مردم و دستگاه قضایی
حمید اصغری اسفهرود، صلح‌یار خراسان جنوبی در گفت‌و‌گو با میزان با اشاره به سابقه فعالیت خود اظهار کرد: بیش از هشت سال است که به‌عنوان صلح‌یار در استان خراسان جنوبی فعالیت دارم و این فعالیت، دایره گسترده‌ای از موضوعات اجتماعی و خانوادگی را در بر می‌گیرد.
وی افزود: شغل اصلی بنده کارمند اداره اوقاف است، اما در کنار شغل اصلی، از سر علاقه به امور اجتماعی، در حوزه صلح‌یاری نیز فعالیت می‌کنم.
اصغری اسفهرود با بیان اینکه مراجعه به صلح‌یاران می‌تواند جایگزین مناسبی برای طرح دعاوی در دادگاه‌ها باشد، گفت: وقتی مردم به صلح‌یار مراجعه می‌کنند، هم از حجم ورودی پرونده‌های قضایی کاسته می‌شود و هم وقت طرفین تلف نمی‌شود. در واقع، در مسیر صلح‌یاری، اختلافات با گفت‌و‌گو و توافق طرفین حل می‌شود که این روش نه‌تنها به نفع مردم است، بلکه موجب تسهیل کار دستگاه قضایی نیز می‌گردد.
وی ادامه داد: در مناطق ما مردم معمولاً برای رفع اختلافات خانوادگی یا اجتماعی به صلح‌یار یا روحانی محل مراجعه می‌کنند و از ظرفیت این افراد برای مشاوره و میانجی‌گری بهره می‌گیرند.
این صلح‌یار با تأکید بر لزوم معرفی رسمی صلح‌یاران از سوی دستگاه قضایی تصریح کرد: اگر دادگستری صلح‌یاران را به‌طور رسمی به مردم معرفی کند و اعلام نماید که در وهله نخست، اختلافات باید از مسیر صلح‌یاران پیگیری شود، بسیاری از مشکلات موجود کاهش می‌یابد. این معرفی رسمی، اعتماد عمومی را افزایش داده و نقش صلح‌یاران را پررنگ‌تر می‌کند.
اصغری اسفهرود در پایان خاطرنشان کرد: فعالیت ما کاملاً مردمی و داوطلبانه است و هیچ درآمد مالی از این راه نداریم. هدف ما تنها ایجاد صلح، آرامش و رضایت در میان مردم است و از اینکه بتوانیم گرهی از کار دیگران باز کنیم، احساس افتخار می‌کنیم.
انتهای پیام/