لزوم درج شرط داوری حرفه‌ای در قراردادها؛ راهکاری برای کاهش دعاوی و تسریع حل اختلاف

معاون قضایی دادگستری استان سمنان در امور دادگاه‌های صلح و شورا‌های حل اختلاف، گفت: درج شرط داوری حرفه‌ای در قراردادها، به‌ویژه در معاملات ملکی و قرارداد‌های تجاری، ابزاری مؤثر برای پیشگیری از بروز دعاوی و تسریع در حل اختلافات بعدی است. خبرگزاری میزان – با توجه به افزایش تنوع و پیچیدگی روابط تجاری و مدنی در سال‌های اخیر، درج شرط داوری حرفه‌ای در قرارداد‌ها یکی از مهم‌ترین ابزار‌های پیشگیرانه و حقوقی برای کاهش اختلافات و حل‌وفصل سریع دعاوی محسوب می‌شود. کارشناسان حقوقی تأکید دارند که انتخاب داور متخصص و پیش‌بینی سازوکار داوری در متن قرارداد، می‌تواند از ورود بسیاری از پرونده‌ها به محاکم قضایی جلوگیری کرده و روند حل اختلافات را تسریع کند.
داوری حرفه‌ای چیست؟
داوری حرفه‌ای نوعی روش حل اختلاف است که مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، با توافق طرفین در قرارداد پیش‌بینی می‌شود و به موجب آن، حل‌وفصل هرگونه اختلاف احتمالی به جای دادگاه، به داور یا هیئتی از داوران متخصص و بی‌طرف سپرده می‌شود. این روش در اغلب قرارداد‌های تجاری، ملکی، پیمانکاری، سرمایه‌گذاری و مشارکت ساخت به‌عنوان جایگزینی سریع‌تر و تخصصی‌تر نسبت به دادرسی قضایی استفاده می‌شود.
برهمین اساس، حسین شکوری معاون قضایی دادگستری استان سمنان در امور دادگاه‌های صلح و شورا‌های حل اختلاف در گفت‌و‌گو با میزان، با تأکید بر اهمیت «درج شرط داوری حرفه‌ای» در قراردادها، اعلام کرد: استفاده از داوری حرفه‌ای در قراردادها، به ویژه در معاملات ملکی، قرارداد‌های پیمانکاری و قرارداد‌های تجاری، نقش مهمی در کاهش دعاوی و تسریع رسیدگی به اختلافات دارد. تجربه قضایی نشان می‌دهد بسیاری از پرونده‌ها با پیش‌بینی داور متخصص، هرگز وارد چرخه دادرسی نمی‌شوند.
وی با برشمردن برخی از مزایای داوری حرفه‌ای، اظهارکرد: ۱. سرعت در رسیدگیداوری حرفه‌ای امکان صدور رأی در کوتاه‌ترین زمان را فراهم می‌کند و طرفین مجبور به تحمل طولانی شدن دادرسی رسمی در دادگاه‌ها نیستند.
۲. تخصص و کیفیت بالای رأیطرفین می‌توانند داور متخصص در حوزه موضوع قرارداد انتخاب کنند. این امر موجب صدور رأی دقیق، کارشناسی و مطابق واقعیت‌های فنی و اقتصادی می‌شود.
۳. محرمانگی و حفظ اطلاعاتفرایند داوری غیرعلنی است و اطلاعات قرارداد و اختلافات طرفین محفوظ می‌ماند، موضوعی که در معاملات اقتصادی اهمیت ویژه دارد.
۴. کاهش هزینه‌هاداوری حرفه‌ای با فرآیند ساده‌تر و کوتاه‌تری همراه است و هزینه‌های رسیدگی قضایی رسمی را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد.
۵. قطعیت و الزام‌آوری رأیرأی داور طبق قانون لازم‌الاجراست و همانند حکم دادگاه قابلیت اجرایی دارد و طرفین موظف به تبعیت از آن هستند.
چگونگی تنظیم شرط داوری حرفه‌ای
شکوری با تأکید بر ضرورت تنظیم دقیق شرط داوری افزود: متن شرط داوری باید شفاف، مکتوب و مطابق ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی باشد. داور باید متخصص، بی‌طرف و قابل دسترس باشد. درج شرط داوری مبهم یا ناقص، ممکن است خود منشأ اختلاف ثانویه شود.
نمونه شرط داوری حرفه‌ای جهت درج در قرارداد‌ها
کلیه اختلافات، دعاوی و مطالبات ناشی از این قرارداد، از جمله تفسیر مفاد، نحوه اجرای تعهدات و خسارات مرتبط، ابتدا از طریق مذاکره حل‌وفصل می‌شود و در صورت عدم سازش طی ده روز، موضوع به داوری ارجاع می‌شود.
طرفین با استناد به ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی توافق می‌کنند داور منتخب ظرف حداکثر ۳۰ روز پس از دریافت مستندات رأی صادر کند. رأی داور برای طرفین لازم‌الاتباع و لازم‌الاجرا بوده و همانند حکم دادگاه قابلیت اجرا دارد.
هزینه‌های داوری حسب مورد توسط داور تعیین و میان طرفین به نسبت مساوی تقسیم خواهد شد؛ مگر آنکه داور خلاف آن را تشخیص دهد.
معاون قضایی دادگستری استان سمنان در امور دادگاه‌های صلح و شورا‌های حل‌اختلاف در پایان با جمع‌بندی مباحث گفت: توسعه فرهنگ درج شرط داوری حرفه‌ای در قراردادها، نه‌تنها موجب تسریع و کاهش هزینه‌های حل اختلاف می‌شود، بلکه بار پرونده‌ها در محاکم را کاهش داده، امنیت حقوقی طرفین را افزایش و کیفیت تصمیمات حقوقی و فنی را ارتقا می‌بخشد.
وی افزود: که در قرارداد‌های اقتصادی و ملکی، داوری حرفه‌ای باید به عنوان یک ابزار پیشگیرانه پیش‌بینی شده و با دقت و شفافیت کامل تنظیم شود.
انتهای پیام/